احکام؟

سلام علیکم
خاتم الانبیا صل الله علیه و آله و سلم به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: یا علی، در هر جمعه غسل کن، اگر چه باید که قوّت روز خود را بفروشی و آب بخری و غسل کنی و گرسنه بمانی، زیرا که هیچ سنّتی بزرگتر از این نیست.
غالب فقها و علما قائل بر استحباب مؤکّد هستند، اما هستند کسانی مثل شیخ صدوق، شیخ کلینی و شیخ بهایی از شیعه، حسن بصری، داوود و مالک از اهل سنّت، که به وجوب این امر اذعان دارند، ادلّات زیر نیز مؤید ادعایشان است:
روایت اول:
مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع‌ قَالَ «الْغُسْلُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ عَلَی الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ فِی الْحَضَرِ وَ عَلَی الرِّجَالِ فِی السَّفَرِ وَ لَیْسَ عَلَی النِّسَاءِ فِی السَّفَرِ» [24]
مراد از «محمد بن یحیی»، محمد بن یحیی عطّار؛ و مراد از «محمد بن الحسین» محمد بن الحسین ابی الخطّاب است که هر دو امامی، ثقه و جلیل هستند. «صفوان بن یحیی» نیز علاوه بر این امامی، ثقه و جلیل بودن، از اصحاب اجماع است، بلکه از آن سه نفری است که «لا یروی و لا یرسل إلّا عن ثقة». «منصور بن حازم» نیز مانند دو نفر اول، «إمامیٌ ثقةٌ جلیل» است. بنا بر این، روایت از نظر سند، خیلی خوب و قوی است. متن روایت نیز در ظاهر دلالت بر وجوب دارد. می‌فرماید:غسل روز جمعه در حضر بر عهده مردان و زنان است و در سفر تنها بر مردان است و نه زنان.
روایت دوم:
»قَالَ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَی أَنَّهُ رُخِّصَ لِلنِّسَاءِ فِی السَّفَرِ لِقِلَّةِ الْمَاءِ» [25]
این روایت هم که سند صحیحی دارد،[26] دلیل رخصت زنان در سفر برای غسل نکردن را کم بود آب دانسته است، لذا مؤیّدی بر واجب بودن آن است. چرا که مفهومش این است که مردها چنین اجازه‌ای حتی در سفر هم ندارند و باید غسل کنند.
روایت سوم:
عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْغُسْلِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ- فَقَالَ «وَاجِبٌ عَلَی کُلِّ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَی عَبْدٍ أَوْ حُرٍّ» [27]
»علی بن ابراهیم» و پدرش »ابراهیم بن هاشم» که «إمامیٌّ ثقةٌ جلیل» هستند. «عبدالله بن مغیرة» نیز علاوه بر امامی بودن و ثقه و جلیل بودن از اصحاب اجماع است. بنا بر این سند روایت صحیح است. متن آن نیز غسل جمعه را بر همه واجب می‌داند بدون هیچ استثنایی.
صاحب وسائل الشیعه می‌گوید این روایت را شیخ طوسی نیز نقل کرده است. سند شیخ نیز صحیح است.
روایت چهارم:
عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع «لِیَتَزَیَّنْ أَحَدُکُمْ یَوْمَ الْجُمُعَةِ یَغْتَسِلُ وَ یَتَطَیَّبُ» الْحَدِیثَ‌[28]
مراد از «محمد بن عیسی» محمد بن عیسی بن عبید است که ابن ولید استاد شیخ صدوق وی را تضعیف کرده است. ولی این تضعیف صحیح نیست و به نظر رجالیون فعلی ثقه است. «یونس بن عبد الرحمن» نیز علاوه بر امامی، ثقه و جلیل بودن از شمار اصحاب اجماع است. «هشام بن حکم نیز «ثقة جلیل» است. بنا بر این سند این روایت نیز صحیح است. در متن روایت سه امر «تزیین کردن، غسل کردن و عطر زدن» وارد شده است که دلالتش بر وجوب یا استحباب این سه امر، بحث مفصلی دارد. این روایت را شیخ صدوق نیز به صورت مرسل نقل کرده است.
روایت پنجم:
عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع «لَا تَدَعِ الْغُسْلَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فَإِنَّهُ سُنَّةٌ وَ شَمَّ الطِّیبِ إِلَی أَنْ قَالَ وَ قَالَ الْغُسْلُ وَاجِبٌ یَوْمَ الْجُمُعَةِ» [29]
»حماد بن عیسی جُهنی» فردی ثقه و جلیل است. «حریز» همان حریز بن عبدالله سجستانی است که او نیز ثقه است. «زراره» هم که از اصحاب اجماع و از بزرگان فقهای اصحاب ائمه است. لذا سند این روایت هم صحیحه است. امام باقر (علیه السّلام) در این روایت می‌فرماید: «غسل روز جمعه را وامگذار چرا که سنّت پیغمبر است؛ همین طور شمّ طیب را رها مکن.» بعد حضرت می‌فرمایند: غسل روز جمعه واجب است. این روایت نیز تصریح در وجوب غسل دارد.
روایت ششم:
عن ابی سعید الخدری أنَّ رسول الله، (ص) قال «غسل الجمعه واجب علی کل محتلم»

[25] وسائل الشیعة، ج‌3، ص312.
[26] مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ غُسْلِ الْجُمُعَةِ فَقَالَ «وَاجِبٌ فِی السَّفَرِ وَ الْحَضَرِ إِلَّا أَنَّهُ رُخِّصَ لِلنِّسَاءِ فِی السَّفَرِ لِقِلَّةِ الْمَاء...» وسائل‌الشیعة ج3، ص303.
[27] وسائل الشیعة، ج‌3، ص312.
[28] وسائل الشیعة، ج‌3، ص312.
[29] وسائل الشیعة، ج‌3، ص312.

امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که غسل جمعه می‌کند، در هنگام غسل بگوید «هر کس غسل‏ جمعه کند و این دعا را بخواند: "أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِی مِنَ التَّوَّابِینَ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرِینَ کَانَ طُهْراً مِنَ الْجُمُعَةِ إِلَی الْجُمُعَةِ"