روی خط کتاب آزادی معنوی - 40

جبران کند ، قضا کند . تا اینجا محل شاهد من نیست . محل شاهد من در آن‏
دو تای آخر است . فرمود پنجم اینکه اگر می‏خواهی توبه تو ، توبه اصیلی‏
باشد ، توبه اساسی و واقعی باشد ، باید به سراغ این گوشتهایی که از
معصیت و در معصیت روئیده است بروی ، آنچنان با غصه‏ها و اندوهها و
توبه‏ها آنها را آب بکنی که پوست بدنت به استخوان بدنت بچسبد . ششم :
این تنی که عادت کرده است معصیت بکند و لذتی جز لذت معصیت نچشیده‏
است ، مدتی باید رنج طاعت را به آن بچشانی . خوب ، آیابشرهایی هم‏
بوده‏اند که اینجور توبه بکنند ، بله . امروز است که دیگر توبه کردن‏
منسوخ شده و ما یادمان رفته که توبه‏ای هم باید بکنیم !
مرحوم آخوند ملا حسینقلی همدانی از علمای بزرگ اخلاق و سیر و سلوک در
اعصار اخیر بوده است ، شاگرد مرحوم میرزای شیرازی اعلی الله مقامه و شیخ‏
انصاری بوده و خود میرزای بزرگ برای ایشان احترام زیادی قائل بوده است‏
. یکی از اکابر علما وبزرگان شاگردان ایشان نوشته است مردی آمد خدمت‏
مرحوم آخوند و ایشان او را توبه داد . بعد از چند روز که این آدم توبه‏
کرده آمد ، اصلا نمی‏توانستیم او را بشناسیم . به این سرعت ، این آدم تمام‏
گوشتهای بدنش آب شده بود . من این را از جنبه روانشناسی دارم عرض‏
می‏کنم ، من می‏گویم این چیست در بشر ؟ آخوند ملا حسنقلی همدانی ، نه شلاق‏
داشت ، نه سر نیزه ، نه توپی نه تشری ، فقط یک نیروی ارشاد داشت ، یک‏
نیروی معنویت داشت ، با وجدان و دل این آدم سر و کار داشت . این چه‏
وجدان نهفته‏ای در آن آدم بود که او را

50