روی خط کتاب آزادی معنوی؟-23

حرف تندی زدم ، خودتان را نبازید ، مردانه انتقاد خودتان را به من‏
بگوئید ، از من حریم نگیرید « و لا تخالطونی بالمصانعة » با باری بهر جهت‏
، هر چه شما بفرمائید صحیح است ، هر کاری که شما می‏کنید درست است (
این را می‏گویند مصانع و سازش ) با من رفتار نکنید ، هرگز با من به شکل‏
سازشکارها معاشرت نکنید « و لا تظنوا بی استثقالا فی حق قیل لی و لا
التماس اعظام لنفسی » . گمان نکنید که اگر حقی را در مقابل من بگوئید ،
یعنی اگر علیه من کلمه‏ای بگوئید که حق است بر من سنگین خواهد آمد ، به‏
حق از من انتقاد کنید ، ابدا بر من سنگین و دشوار نخواهد بود ، با کمال‏
خوشروئی از شما می‏پذیریم . " « و لا التماس اعظام لنفسی » " ای کسانی‏
که من حاکم وخلیفه تان هستم و شما رعیت من هستید ، خیال نکنید که من از
شما این خواهش را دارم که از من تمجید و تعظیم کنید ، از من تملق بگوئید
، مرا ستایش کنید ، ابدا . بعد یک قاعده کلی را ذکر می‏کند : « فانه من‏
استثقل الحق ان یقال له اوالعدل ان یعرض علیه کان العمل بهما اثقل علیه‏»
. یعنی آن آدمی که وقتی حق را به او می‏گوئی دشوارش می‏آید و ناراحت‏
می‏شود که چرا حق را گفتی ، عمل کردن حق برای او سختتر است . کریستن سن‏
می‏نویسد : انوشیروان عده‏ای را به عنوان مشورت جمع کرده بود و با آنها در
یک مسئله‏ای مشورت میکرد . عقیده خودش را گفت ، همه‏گفتند هر چه شما
بفرمائید همان درست است . یکی از دبیران ، بیچاره گول خورد خیال کرد
واقعا جلسه ، جلسه مشورت است و او هم حق دارد رأیش را بگوید ، گفت‏
اگر اجازه بفرمائید من نظرم را بگویم ، نظرش را گفت ، عیب‏های نظر
انوشیروان