روی خط کتاب آزادی معنوی-15

ممکن است انسانی باشد که همانطور که از نظر اجتماعی آزاد مرد است ،
زیر بار ذلت نمی‏رود ، زیر بار بردگی نمی‏رود وآزادی خودش را در اجتماع‏
حفظ می‏کند ، ازنظر اخلاق و معنویت هم آزادی خود را حفظ کرده باشد ، یعنی‏
وجدان و عقل خودش را آزاد نگه داشته باشد . این آزادی همان است که در
زبان دین " تزکیه نفس " و " تقوی " گفته می‏شود .
آیا ممکن است بشر آزادی اجتماعی داشته باشد ولی آادی معنوی نداشته‏
باشد ؟ یعنی بشر اسیر شهوت و خشم و حرص و آز خودش باشد ولی در عین حال‏
آزادی را محترم بشمارد ؟
امروز عملا می‏گویند بله ، عملا می‏خواهندبشر برده حرص و آز و شهوت و خشم‏
خودش باشد ، اسیر نفس اماره خودش باشد و در عین حال چنین بشری که اسیر
خودش است ، آزادی را محترم بشمارد . این یکی از نمونه‏های کوسه و ریش‏
پهن است . یکی ازتضادهای اجتماع امروز بشر همین است . به قول منطقیین‏
یک سیر و تقسیمی می‏کنیم :
بشر دوران قدیم ، آزادی را محترم نمی‏شمرد ، آزادی را پایمال می‏کرد .
بسیار خوب ، چرا پایمال می‏کرد ؟ آیا چون نادان بود آزادی دیگران را سلب‏
می‏کرد وهمینکه بشر دانا شد دیگر کافی است که آزادی دیگران را محترم‏
بشمارد ؟ مثلا در بیماریها اینطور است ،