روی خط کتاب آزادی معنوی(3)

متصل به یکدیگر باشند ، کلمه " ولاء " یا " ولی " یا کلمه " مولا "
به کار برده می‏شود و لهذا غالبا در دو معنی متضاد به کار می‏رود . مثلا به‏
خداوند اطلاق مولا نسبت به بندگان شده است و بالعکس به آقا هم اطلاق شده‏
، و به غلام هم گفته می‏شود . یکی از معانی کلمه " مولا " که مقصودم همین‏
است . " معتق " یعنی آزاد کننده است . به کسی که آزاد می‏شود " معتق‏
" می‏گویند . کلمه مولا هم به " معتق " اطلاق شده است و هم به " معتق‏
" یعنی هم به آزاد کننده مولا می‏گویند ، هم به آزاد شده .
اینکه رسول اکرم فرمود : « من کنت مولاه فهذا علی مولاه » مقصود چیست ؟
مقصود کدامیک از معانی مولا است ؟ من نمی‏خواهم بگویم که چه معنائی از
نظر عقیده خودم در اینجا درست است ولی به مناسبت بحثم عرض می‏کنم :
ملای رومی همین حدیث را در مثنوی آورده و یک ذوقی به خرج داده است و از
کلمه مولا معنی " معتق " یعنی آزادیبخش را گرفته است . ظاهرا در دفتر
ششم مثنوی است . داستان معروفی دارد . داستان قاضی خیانتکار و زن ، که‏
قاضی می‏خواهد در صندوق مخفی بشود ، او را مخفی می‏کنند و به دوش حمال‏
می‏دهند . بعد قاضی به آن حمال التماس می‏کند که هر چه می‏خواهی به تو
می‏دهم تو برو معاون مرا خبر کن تا بیاید این صندوق را بخرد . معاون او را
خبر می‏کنند ، می‏آید صندوق را می‏خرد و او را آزاد می‏کند . بعد ملا از اینجا
گریز می‏زند ، می‏گوید : همه ما در صندوق شهوات تن زندانی هستیم ولی‏
خودمان نمی‏دانیم ، احتیاج به آزاد کننده‏ای داریم که ما را از این صندوق‏
شهوات نفس و بدن نجات بخشد . انبیاء

11