روی خط کتاب آزادی معنوی؟50

و زیارت رفتن و زیارت عاشورا خواندن . اسلام برای اینها یعنی کتاب‏
مفاتیح و کتاب زادالمعاد ، همه اسلام برای اینها در کتاب مفاتیح خلاصه‏
شده است و غیر از این چیزی اساسا وجود ندارد . درست مثل ربیع بن خثیم‏
فکر می‏کنند ، اصلا کاری به دنیا ندارند ، کاری به زندگی ندارند ، کاری به‏
مقررات اجتماعی اسلام ندارند ، کاری به اصول وارکان اسلام ندارند ، کاری‏
به تربیت اسلام ندارند ، به هیچ چیز اساسا کاری ندارند . عکس العمل کند
روی اینها نیست که یک طبقه دیگری پیدا شده از تندروها که واقعا به‏
مسائل اجتماعی اسلام اهمیت می‏دهند و حساسیت هم نشان می‏دهند . این جور
اشخاص از این نظر خیلی هم با ارزش هستند ، ولی از همینها را من گاهی‏
دیده‏ام که مثلا مستطیع شده است اما به حج نمی‏رود . این آدمی که واقعا
مسلماناست ، واقعا به اسلام علاقمند است و دلشبرای اسلام می‏طپد ، وقتی‏
مستطیع می‏شود به مکه نمی‏رود ، اصلا برایش خیلی مهم نیست . به نماز
اهمیت نمی‏دهد . به اینکه در مسائل باید تقلید کرد اهمیت نمی‏دهد با
اینکه تقلید یک امر معقولی است . معنای تقلید چیست ؟ می‏گویند آقا تو
یا باید مسائلی مانند نماز و روزه را مستقیما خودت استنباط بکنی ، یعنی‏
اینقدر متخصص باشی که خودت از روی تخصص استنباط بکنی ، یعنی اینقدر
متخصص باشی که خودت از روی تخصص استنباط بکنی یا عمل به احتیاط بکنی‏
که کارت خیلی دشوار است و یا یک متخصص عادل عالم جامع الشرایط را در
نظر بگیر و مثل اینکه به یک طبیب متخصص مراجعه می‏کنی ، مطابق نظر او
رفتار کن . نمی‏شود که انسان تقلید نکند ، یعنی اگر تقلید نکند ، خودش را
بیشتر به زحمت انداخته است . یا بعضیها به روزه‏شان اهمیت نمی‏دهند ،
اگر رفتند

61