گزارش المانیتور: آیا تنش‌های میان ترکیه و ایران، تعمدی است؟

 

 

المانیتور در گزارشی به بررسی دلایل افزایش لفاظی‌های مقامات ترکیه علیه جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های اخیر، پرداخت.

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ المانیتور در گزارشی نوشت: ایران و ترکیه از زمان امضای «عهدنامه قصر شیرین» (که به عهدنامه زُهاب نیز معروف است)، صدها سال است که همزیستی تقریباً مسالمت‌آمیزی داشته‌اند و اجازه نداده‌اند مشاجره‌های سیاسی و رقابت منطقه‌ای، روابط اقتصادی آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد. هر دو کشور در عدم عبور از حد و مرز مشخصی در روابط میان یکدیگر، تبحر خاصی پیدا کرده‌اند. نگارنده گزارش در ادامه می‌افزاید: اما، افزایش تنش‌های سیاسی ناشی از جنگ داخلی سوریه، باعث تحلیل این مهارت شده و اکنون، روابط اقتصادی میان دو کشور در معرض تهدید قرار گرفته است. 

 

در ادامه گزارش آمده است: «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور و «مولود چاووش‌اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه، اخیراً با حمله لفظی به ایران در مجامع مهم [بین‌المللی]، به روابط تجاری میان دو کشور آسیب‌ جدی وارد کرده‌اند.     

 

اردوغان هفته گذشته در بحرین، ایران را به تلاش برای تجزیه عراق و سوریه متهم کرد... چاووش‌اوغلو نیز نوزدهم فوریه، در کنفرانس مونیخ آلمان اظهار داشت ایران در تلاش است عراق و سوریه را به دو دلت شیعه تبدیل کند. باعث شگفتی نیست که اینگونه اظهارات خشم تهران را برانگیخت. واکنش «بهرام قاسمی»، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، به این اتهامات بسیار صریح و قاطعانه بود. وی در این خصوص اظهار داشت: کسانی که [در سودای خام بازگشت به امپراطوری هستند و] به اقدامات مداخله گرایانه، غیرقانونی و غیرمشروع و حمایت از گروه‌های تروریستی دست زده و موجب خونریزی و افزایش تنش و بی ثباتی در منطقه می‌شوند، نمی‌توانند با فرافکنی از زیر بار مسئوولیت چنین اقداماتی شانه خالی کنند. قاسمی افزود ایران در این زمینه صبور است، ولی صبوری هم حدی دارد. اگر قرار باشد دوستان ترکیه‌ای باز هم از این خطاها کنند، ناچاریم پاسخگو باشیم و قطعا سکوت نخواهیم کرد.

 

نگارنده گزارش سپس می‌افزاید: تنش‌های میان ترکیه و ایران بر مجمع اقتصادی میان دو کشور که قرار بود 25 فوریه در تهران برگزار شود، سایه افکند. وزیر اقتصاد ترکیه که قرار بود در این تاریخ در صدر هیئتی تجاری به ایران سفر کند، بدلیل افزایش تنش‌ها، برنامه سفر خود را لغو کرد و برگزاری این مجمع سپس به تاریخی نامعلوم موکول شد. این در حالی است که بازرگانان ترکیه پس از لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران، به امید یافتن فرصت‌های سودآور در بخش‌های انرژی، پتروشیمی، معدن، ساخت‌و‌ساز، خرده‌فروشی، لجستیک و گردشگری، برای حضور در این مجمع لحظه‌شماری می‌کردند. 

 

یکی از شرکت‌های ترکیه‌ای با صدور بیانیه‌ای، از لغو این رویداد اقتصادی اظهار تأسف کرد و از آن به عنوان فرصتی مهم یاد کرد که می‌توانست در مدت دو سال، باعث افزایش حجم مبالادت تجاری میان دو کشور تا مرز 30 میلیارد دلار شود.  

 

در ادامه گزارش آمده است: بدون شک، ترکیه برای بحران سوریه و از دست رفتن نفوذ آنکارا در عراق، به دنبال مقصر می‌گردد. مقامات ترکیه‌ای تلاش می‌کنند به [همگان] بقبولانند که اگر به خاطر دخالت‌های ایران نبود، ترکیه [در رسیدن به اهدافش] موفق می‌شد. با این وجود، سه دلیل مهم دیگر [برای افزایش خصومت آنکارا علیه تهران] وجود دارد؛

 

نخست آنکه ترکیه بدلیل کمبود بودجه برای تزریق سرمایه در بخش‌ مالی این کشور، به‌شدت نیازمند پول است. آنکارا امیدوار است با اتخاذ رویکردی ضدایرانی، روابط پرمنفعتی را با کشور شیعه‌هراسِ عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، برقرار کند. 

 

دوم آنکه، ترکیه که به‌دنبال بازاری برای تولیدات نظامی‌ خود است، به این حقیقت آگاهی دارد که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس مبالغ هنگفتی را برای خرید تسلیحات هزینه می‌کنند. نخبگان سیاسی ترکیه، تلاش می‌کنند تا این کشورها را با ترویج ذهنیت مبالغه‌آمیز «تهدید ایران» [برای کشورهای منطقه]، برای خرید سلاح از آنکارا متقاعد کنند. 

 

سوم آنکه، ترکیه به‌دنبال فرصت همکاری با دولت جدید آمریکاست. رویکرد ضدایرانی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور این کشور، باعث خشنودی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس شده است. اردوغان نیز به دنبال استفاده از این فرصت است.